Przed próbą na dwa dni przed głównym koncertem Jeana Michela Jarre w Gdańsku w 2005 roku, zobaczyłem wśród współczesnych instrumentów muzyka stojący przedmiot wyglądający na jakąś samoróbkę. Była to zaopatrzona w nóżki drewniana skrzynia z wystającymi metalowymi elementami (na zdjęciu widoczna z prawej strony obok kamerzysty). Podczas głównego koncertu JMJ opowiedział o tym instrumencie. Skonstruował go w latach trzydziestych ubiegłego wieku radziecki pasjonat Lew Termen. Twórca zaprezentował ten pierwszy na świecie instrument elektroniczny w państwach zachodnich i tą drogą trafił on do rąk JMJ. Podczas koncertu w Gdańsku w jednym z utworów muzyk zaprezentował niesamowite możliwości eterofonu (to jedna z nazw instrumentu).
Niedawno w prezentowanym na kanale telewizyjnym Polsat History 9 odcinku filmu "Najdziwniejsze przedmioty" dowiedziałem się ciekawych informacji o Lwie Termenie. Gdy wrócił on z prezentacji instrumentu w 1938 roku do Kraju Rad, został oskarżony o szpiegostwo i osadzony łagrze. Z obozu wyciągnął go sam Ławrientij Beria w zamian za skonstruowanie niewykrywalnego podsłuchu. Genialny elektronik wywiązał się z zadania skonstruowawszy elektroniczny podsłuch bez elektroniki. Metalową konstrukcję umieszczono wewnątrz drewnianej płaskorzeźby przedstawiającej Wielką Pieczęć Stanów Zjednoczonych. Dzieło to radzieccy pionierzy podarowali w 1945 roku ambasadorowi USA, który umieścił rzeźbę na ścianie swojego gabinetu (wg innej wersji w bibliotece).
Była to metalowa konstrukcja działająca na zasadzie interferencji wzbudzanej falami wysyłanymi z zewnątrz, ze stojącej furgonetki. Wysyłane wtórne fale modulowane były metalową membraną. Sprytny podsłuch wykryto przypadkiem po 7 latach. Konstrukcję podsłuchu pokazuję zdjęcia pozyskane z filmu.
1 komentarz:
Inne nazwy tego instrumentu (od nazwiska konstruktora) to theremin lub thereminovox. Wg Małej Encyklopedii Muzyki (1970 r.) został on skonstruowany w 1927 r.
Prześlij komentarz